Policko

Policko – „kraina przerażająca swoim rozległym pustkowiem” czy „skromny, ale uroczy region”? Można zgodzić się z obiema sposobami widzenia, ale każdy cytat odpowiada innemu okresowi historycznemu. Pierwszy określa czas początkowego osiedlania krainy, kiedy to na początku XIII wieku na „pustkowiu” Policka pojawili się pierwsi kolonizatorzy, mnisi benedyktyńscy z dalekiego klasztoru na Břevnovie w Pradze. Jeśli pominiemy legendarnego Jurika, za pierwszego kolonizatora uważamy dziś Vitalisa. Ale dlaczego tu się w ogóle pojawili? Był to początek planowanego projektu powstania późniejszego wschodnioczeskiego dominium klasztornego czy zwyczajny przypadek? Nie wiemy, możemy tylko przypuszczać. Tak czy owak, w roku 1213 król Přemysl Otakar I oddaje opatowi Chunovi rozległe terytorium – „obwód nazywany Polickiem”. Przywilej królewski (dziś określany jako falsyfikat) wyznacza rozległy obszar, ingerujący w terytorium, należący już przedtem do rodu strzemienia, sięgający aż do źródeł Stěnavy. Bardziej realna jest prywatna notatka nieznanego mnicha na wewnętrznej stronie okładki księgi „Cantica Canticorum” (około roku 1250), gdzie widnieje napis, że granice polickich włości klasztornych na północnym zachodzie tworzy rzeka Metuja, na wschodzie zaś Góry Suche. Historycy są dziś zgodni, że granice tych włości tworzyły na północy Broumovske Ściany, na wschodzie potok Židovka, aż do jego ujścia do rzeki Metuji, dalej granice tworzyła Metuja, aż do ujścia strumienia Lachovskiego, stamtąd aż do zachodniego końca Broumovskich Ścian. Około roku 1250 obwód policki jest już praktycznie osiedlony, z wyjątkiem czterech wsi, z których dwie powstały nieco później. Skąd wszak przybyli pierwsi kolonizatorzy, kiedy założono wsie, tego nie wiemy. Jako pierwsza powstała zapewne wieś Ledhuj, będąca zapleczem gospodarczym powstającego klasztoru.

Według urbarza z roku 1406 należały do niego poza miasteczkiem Polica następujące wsie: Ledhuj, Bukovice, Suchý Důl, Hlavňov, Pěkov, Lachov, Bohdašín, Žďár z osadą Bavorov, Dědov, Metuje, Radešov, Bezděkov, Srbská, nazywana Velká (dzisiaj Nízká) i już nie istniejąca Srbská Malá. Następnie wieś Lhota nazywana Policka (to znaczy połowa Lhoty leżąca na prawym brzegu potoku), dalej część wsi Dolni Dřevič, Horní Dřevíč. Były wtedy dwa Maršovy – „przed wodą” (Staropolicki) i „za wodą” (na prawym brzegu Metuji) uzyskane zapewne wraz z kupnem Petrovic, Petroviček i Dřeviča.

Policko dotknęły liczne wyprawy wojenne. Najpierw były to starcia z husytami w roku 1421, z tragiczną masakrą obywateli Policy na górze Ostaš. Ogromne szkody spowodowała na Policku wojna trzydziestoletnia (1618-1648). Krainę krzyżowały wojska chorwackie, węgierskie, włoskie, szweckie, hiszpańskie, polskie, które regularnie domagały się wielkich kontrybucji. Po tej wojnie, kiedy obywatele Policka byli dręczeni uciskiem ciągnących wojsk, które kradły, co było pod ręką, ludzie często uciekali do lasu, liczni uciekli wręcz ze swoich dóbr. W Policy ze 148 domów zostały zaledwie 63, a podobna sytuacja panowała i na wsiach. Wojny nie ucichły jednak ani w kolejnych latach. Prusko-austriackie boje o Śląsk odgrywały się z walnej części na Policku. W roku 1742 zaś Maria-Teresa odstąpiła królowi pruskiemu hrabstwo Kłodzkie i wielką część Śląska, co stanowiło ogromną stratę dla Austrii. Należy zauważyć, że przed bitwą pod Lipskiem w roku 1813 przez Policę i okoliczne tereny przeszło w ramach koalicji antynapoleońskiej 30 tysięcy żołnierzy pruskich, a dwa dni później 46 tysięcy żołnierzy armii rosyjskiej.

Sprzeciw wobec zwiększania pańszczyzny wywoływał też bunty chłopskie. Pierwszy wybuchł w Broumovie już w roku 1680 i został krwawo stłumiony, drugi w roku 1775 zakończył się niewielkimi ulgami pańszczyźnianymi. W roku 1786, w ramach zarządzeń sekularyzacyjnych cesarza Józefa II, rozwiązano konwent klasztora polickiego. W roku 1832 panowała epidemia cholery, na którą zmarła znaczna część obywateli, a która w kolejnych latach powtarzała się w mniejszym rozmiarze.

Polityka represyjna władców europejskich po Kongresie Wiedeńskim, stojąca w opozycji wobec interesów rosnącej burżuazji, jak również narodowo-państwowe dążenia i konflikty społeczne, wywołały na początku roku 1848 ruch rewolucyjny we wszystkich krajach europejskich. W jego efekcie na ziemiach austriackich zaczęła obowiązywać konstytucja oraz doszło do niecierpliwie oczekiwanego zniesienia pańszczyzny. W roku 1849 cesarz wydał patent dotyczący tymczasowej struktury gminnej. Na podstawie tej ustawy były istniejące ówcześnie miasta, również wszystkie wioski poddańcze, uznane za równoprawne i samodzielne miejscowości, które na swoim terenie swobodnie decydują w sprawach własnego samorządu.

Oznaczało to zapowiedź dalszego rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.